Trong dự thảo gần đây, Bộ Tài chính đề xuất bổ sung các mặt hàng nước ngọt có đường vào đối tượng thu thuế tiêu thụ đặc biệt, trừ các sản phẩm sữa. Với đề xuất này, mức thuế thu được từ những sản phẩm nước ngọt có đường này sẽ tăng khoảng 5.005 tỷ đồng từ năm 2019.
Theo đó, Bộ Tài chính đã hoàn thành dự thảo lần 2 về đề xuất sửa đổi 5 Luật thuế giá trị gia tăng, tiêu thụ đặc biệt, thu nhập doanh nghiệp, thu nhập cá nhân, xuất khẩu và nhập khẩu. Trong Dự thảo mới này, Bộ Tài chính có sửa đổi nội dung đước rút gọn hơn trước đó là bổ sung thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng nước ngọt có đường vào đối tượng chịu thuế trừ các sản phẩm sữa.
Như vậy có thể hiểu là các mặt hàng nước ngọt, nước giải khát có đường (trừ sữa) sẽ phải chịu thuế, và không quy định cụ thể nước ngọt có ga, không ga, nước uống tăng lực, nước uống bổ sung năng lượng cho thể thao, trà, cà phê…
Bộ Tài chính lý giải, hiện nay ở Việt Nam, tỷ lệ người trưởng thành bị thừa cân, béo phì chiếm khoảng 25% dân số. Đối với trẻ em dưới 5 tuổi thì tỷ lệ béo phì tăng nhanh, chỉ tính riêng tại TP. HCM thì mức tỷ lệ này lên tới 10,8% (đặc biệt tại khu vực trung tâm con số lên đến 12%), các con số này cao hơn mức trung bình của Châu Á và các nước đang phát triển (mức béo phì trẻ dưới 5 tuổi trung bình toàn cầu là 6,9%).
Theo tính toán, việc áp dụng mức thuế suất 10% từ năm 2019 với mặt hàng nước ngọt có đường (trừ sữa) thì số thu đối với nước ngọt sẽ tăng thu khoảng 5.005 tỷ đồng. Bên cạnh đó, mức thuế tiêu thụ đặc biệt còn góp phần định hướng và hạn chế tiêu dùng các loại đồ uống có đường vì loại đồ uống này gây tăng cân, béo phì và nhiều ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Trước đó, hồi tháng 8/2017, cơ quan chủ trì đã xin ý kiến lần 1, trong đó có nội dung đáng chú ý khi lần đầu tiên bổ sung thêm mặt hàng nước ngọt để đánh thuế tiêu thụ đặc biệt. Trong Dự thảo này, Bộ Tài chính đề nghị áp mức thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các sản phẩm nước giải khát có đường là 10%, còn thuế VAT là 12%.
Trong khi đó, theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới thì các loại đồ uống có đường có ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. Để định hướng và hạn chế tiêu dùng các loại đồ uống có đường, hiện trên thế giới đã có trên 40 nước thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với loại đồ uống này.
Theo những dẫn chứng của Bộ Tài chính cho thấy, hầu hết các nước trong khu vực Đông Nam Á đã áp dụng thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các mặt hàng nước ngọt, nước giải khát cụ thể như: Thái Lan quy định nước ngọt có ga không cồn chịu mức thuế suất 25% hoặc 0,024 USD/chai 440cc, nước ngọt có ga ở mức 20% hoặc 0,011 USD/chai 440cc; Lào thu thuế đối với nước ngọt có ga không cồn với mức thuế suất 5% và nước tăng lực với mức thuế suất 10%; Campuchia thu thuế đối với nước ngọt 10%; Myanmar: 5%.
Bên cạnh đó, 2 nước trong khu vực ASEAN cũng đang dự kiến, xem xét áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước ngọt như Philippines dự kiến thu thuế này ở mức tuyệt đối 10 Peso/lít; Indonesia cũng dự kiến thu thuế mức tuyệt đối 3.000Rupi/lít nước ngọt có ga.
Do vậy, để hướng dẫn điều tiết tiêu dùng đối với đồ uống có đường và phù hợp với thông lệ quốc tế, Bộ Tài chính đã đề nghị bổ sung nước ngọt có đường vào đối tượng chịu thuế thu nhập đặc biệt, trừ các sản phẩm sữa, và có hiệu lực từ năm 2019.
PHAN HỒNG
