Đã cuối năm 2018, lộ trình thoái vốn ở một số công ty lớn, trong đó có Tổng Công ty Cổ phần Bia – Rượu – Nước giải khát Hà Nội (Habeco) vẫn dường như giậm chân tại chỗ.
Sau sự kiện bán được giá đối với Tổng Công ty Cổ phần Bia – Rượu – Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco), sự sốt ruột đối với Habeco quả là điều dễ hiểu. Thế nhưng, câu chuyện thoái vốn ở đây không dễ dàng chút nào, đặc biệt đối với quyền lợi của nhà đầu tư đang sở hữu một phần vốn tại đây Carlsberg…
Trên báo Dân Trí của phóng viên Q.Anh hôm nay có một bài viết đặt vấn đề thoái vốn tại Habeco vướng mắc nhiều vấn đề…
————
Năm 2017 khép lại với dấu ấn của thương vụ t.h.o.á.i v.ố.n Nhà nước tại Tổng công ty cổ phần Bia – Rượu – Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) – một trong hai “ông lớn” ngành bia n.ộ.i.
Nhìn từ thương vụ này có rất nhiều những ý kiến trái chiều, qua đó đúc rút ra bài học cho các thương vụ t.h.o.á.i v.ố.n lớn trong thời gian tới như tại Tổng công ty cổ phần Bia – Rượu – Nước giải khát Hà Nội (Habeco) để đạt được hiệu quả cao nhất.
NGÀNH BIA VIỆT NAM ĐANG ĐỨNG TRƯỚC NHIỀU KHÓ KHĂN
Lượng bia tiêu thụ của Việt Nam giai đoạn 2010 – 2017 liên tục tăng qua các năm, từ 2,41 tỷ lít vào năm 2010, con số này đã tăng lên 4,05 tỷ lít n.ă.m 2017. Tuy nhiên theo thống kê cho thấy, tốc độ tăng trưởng của ngành bia đang trong xu hướng chậm lại và cạnh tranh dữ dội.
Cụ thể, năm 2015 sản lượng bia đạt 3,46 tỷ lít, tăng 10,33% so với năm 2014, nhưng đến năm 2016 t.ố.c đ.ộ đã giảm dần từ 9,3% xuống còn 5,65% vào năm 2017. T.ố.c đ.ộ tăng trưởng này phù hợp với quy hoạch phát triển ngành bia đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035, do Bộ trưởng Bộ Công Thương phê duyệt tại Quyết định số 3690/QĐ-BCT ngày 12/9/2016.
Theo đó, tốc độ tăng trưởng giai đoạn 2016 – 2020 là 5,8%/năm, giai đoạn 2021 – 2025 là 4,6%/năm và giai đoạn 2016 – 2035 là 4%/năm.
Bên cạnh xu hướng tăng trưởng chậm lại, trên thực tế các doanh nghiệp ngành b.i.a cũng đang phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các hãng b.i.a ngoại khiến thị trường nội địa ngày càng trở nên chật hẹp.
Thị trường bia trong nước đang có mức độ tập trung c.a.o khi mà hơn 90% thị phần do 4 hãng bia là: Sabeco, Habeco, Heineken Việt Nam và Carlsberg Việt Nam nắm giữ; lượng thị phần c.ò.n l.ạ.i (khoảng dưới 10%) thuộc về các doanh nghiệp ngoại mới gia nhập thị trường và các doanh nghiệp b.i.a quy mô nhỏ.
Theo thống kê hiện có khoảng 30 thương hiệu bia quốc tế đang có mặt tại Việt Nam. Vì vậy, các doanh nghiệp đứng đầu thị trường rơi vào tình trạng vừa phải lo đối phó nhau vừa phải lên c.h.i.ế.n l.ư.ợ.c cạnh tranh với tất cả các thương hiệu trên thị trường.
Hiện tại, các doanh nghiệp bia n.ộ.i địa đang phải đối mặt với một thực tế là xu hướng tiêu dùng đang có sự dịch chuyển sang những sản phẩm bia nhập khẩu cao cấp với hương vị lạ, đ.ộ.c đ.á.o, đề cao sự trải nghiệm cho người sử dụng. Chính điều này là nguyên nhân dẫn đến sự sụt giảm mạnh về doanh thu của Habeco thời gian qua.
Ngay cả Sabeco, đơn vị đang dẫn đầu thị phần bia tại Việt Nam trong cũng gặp phải những thách thức không nhỏ. Biên lợi nhuận gộp của Sabeco ghi nhận sụt giảm liên tiếp trong 3 n.ă.m trở lại đây. Nguyên nhân cũng xuất phát từ v.i.ệ.c thị phần đang bị san sẻ cho những đơn vị ngoại như Heineken, Sapporo…
Thậm chí, đặt kế hoạch cho năm 2018, Sabeco d.ự k.i.ế.n lợi nhuận sau thuế giảm những 20% về 4.007 tỷ đồng. Đây là con số d.ự k.i.ế.n sụt giảm rất lớn do công ty đã lường trước được những khó khăn sẽ phải đối mặt.
Về kết quả kinh doanh quý 2/2018, doanh thu thuần 9.170 tỷ đồng, tăng 12% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên giá vốn hàng bán chiếm 7.073 tỷ đồng kéo l.ã.i g.ộ.p Sabeco còn 7.073 tỷ đồng, tương ứng biên l.ã.i g.ộ.p 22,8%, thấp hơn đáng kể so với mức 26,5% cùng kỳ năm trước.
Bên cạnh đó, những yếu tố khách quan như tình hình thời tiết diễn biến thất thường; giá cả các y.ế.u t.ố sản xuất đầu vào liên tục có những biến động phức tạp; thuế suất TTĐB đối với mặt hàng b.i.a điều chỉnh tăng (từ 60% lên 65% từ ngày 1/1/2018); các chính sách hạn chế tác hại của lạm dụng đồ uống có c.ồ.n, đặc biệt dự thảo Luật phòng chống tác hại rượu b.i.a do Bộ Y tế đang đề xuất… sẽ tiếp tục chặn đà phát triển của ngành b.i.a, ảnh hưởng đến sức tiêu thụ sản phẩm b.i.a trong những năm tới.
BẢO TOÀN THƯƠNG HIỆU QUỐC GIA
Thương hiệu được coi là thương hiệu quốc gia khi nó trở thành niềm tự hào của quốc gia đó với t.h.ế g.i.ớ.i bên ngoài. Ở khía cạnh này, Habeco là doanh nghiệp có bề dày lịch sử, chất lượng sản phẩm, được người tiêu dùng y.ê.u m.ế.n, là thương hiệu quốc gia, là niềm tự hào của Việt Nam.
Trong bối cảnh rất nhiều các thương hiệu quốc gia của Việt Nam đã và đang r.ơ.i vào tay các nhà đầu tư nước ngoài, có nhiều quan điểm cho rằng, t.ư d.u.y “níu giữ”, “bảo tồn” thương hiệu quốc gia là đi ngược lại với xu hướng hội nhập kinh tế.
Tuy nhiên, khi nhìn lại trên bản đồ thế giới, chúng ta có thể thấy rằng các cường quốc hay các quốc gia có nền k.i.n.h t.ế phát triển đều hiện diện dưới những thương hiệu mang tính biểu tượng của quốc gia như: Ford (Mỹ), Samsung (Hàn Quốc), Sony (Nhật Bản), Mercedes-Benz (Đức), bia S.i.n.g.h.a (Thái Lan), bia K.i.r.i.n (Nhật Bản)…
Việc mua, bán, sáp nhập là quy luật t.ấ.t y.ế.u của thị trường kinh tế thị trường, qua đó các doanh nghiệp sẽ phát huy l.ợ.i t.h.ế về quản trị, công nghệ, hệ thống phân phối. Tuy vậy, đối với những thương hiệu được coi là thương hiệu quốc gia, chúng ta cần phải có những chính sách bảo vệ, đáp ứng s.ự mong mỏi của ngư.ời tiêu dùng Việt Nam. Xây dựng một thương hiệu đã khó, biến nó trở thành biểu tượng, niềm tự hào của một quốc gia còn khó gấp nhiều lần. Vì vậy, việc g.i.ữ g.ì.n và phát triển thương hiệu quốc gia là việc làm hết sức cần thiết và cấp bách.
Nhằm mục đích thay đổi hành vi tiêu dùng của người dân trong việc ưu tiên mua sắm, sử dụng h.à.n.g h.ó.a thương hiệu Việt, sau 9 năm ra đời, cuộc vận động “Người Việt ưu tiên dùng hàng Việt” đã góp phần làm thay đổi diện mạo hệ thống phân phối hàng Việt Nam trong nền kinh tế và tác động mạnh mẽ đến thói quen mua sắm của người t.i.ê.u d.ù.n.g. Sự đóng góp của các thương hiệu Việt có giá trị như Habeco trong tiến trình này là nguồn lực không nhỏ để tạo nên s.ứ.c b.ậ.t của hàng hóa “made in Vietnam”.
Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, ở các doanh nghiệp lớn, có thương hiệu mạnh c.ủ.a Việt Nam, cần phải có lộ trình và phương án thoái vốn đảm bảo lợi ích c.ủ.a người Việt
Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, ở các doanh nghiệp lớn, có thương hiệu mạnh của Việt Nam, cần phải có lộ trình và phương án thoái vốn đảm bảo lợi ích của người Việt.
Nếu bị chi phối bởi các nhà đ.ầ.u t.ư nước ngoài, những doanh nghiệp lớn như Habeco với hệ thống phân phối sản phẩm sâu rộng trên toàn quốc, khi các nhà đ.ầ.u t.ư nước ngoài nắm được hệ thống kênh phân phối sâu rộng đến từng điểm bán lẻ tận vùng nông thôn, việc chi phối thị trường, thậm chí đ.ư.a v.à.o hệ thống nhiều sản phẩm tiêu dùng nhập ngoại ngoài bia, rượu, sữa… đè bẹp các nhà sản xuất n.ộ.i địa khác là không khó.
CẦN PHẢI CÓ LỘ TRÌNH VÀ PHƯƠNG ÁN THOÁI VỐN ĐẢM BẢO LỢI ÍCH CỦA NGƯỜI VIỆT
Xuất phát từ những thực tế liên quan tới việc phải b.ả.o v.ệ thương hiệu quốc gia, tránh rơi vào v.ế.t x.e đổ của việc thương hiệu quốc gia đang dần bị chi phối bởi các tập đoàn đa quốc gia, việc thoái vốn tại Habeco đòi hỏi phải có những b.ư.ớ.c đi hết sức thận trọng.
Hơn nữa, trong bối cảnh ngành b.i.a, đặc biệt các doanh nghiệp b.i.a n.ộ.i đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn do áp lực cạnh tranh, qua đó ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động kinh doanh cũng như giá trị doanh nghiệp. Chính vì vậy việc vội vàng thoái vốn lúc này rất c.ó t.h.ể sẽ dẫn tới việc cổ phiếu Habeco bị định giá thấp, qua đó trực tiếp ảnh hưởng tới nguồn thu của ngân sách quốc gia.
