Mỗi khi Tết đến, xuân về, quây quần bên bàn trà để ôn cố tri tân, để bạn bè bằng hữu hội ngộ từ lâu đã là một thú vui tao nhã của người Việt Nam. Trà ngon phải có bạn hiền là một nhẽ, trà ngon cũng phải biết cách pha thì nước mới đượm, mới thơm. Làm thế nào để có được ấm trà ngon tiếp đãi bạn bè trong ngày đầu xuân mới? Theo những người sành trà, cần phải chú ý các yếu tố sau:
BẮT ĐẦU TỪ BỘ ẤM CHÉN
Hiện nay, tùy theo thói quen, phong tục mỗi vùng miền mà người ta dùng rất nhiều loại ấm để pha trà khác nhau. Nhưng dùng ấm sành hoặc ấm sứ là tốt nhất vì giữ được nhiệt lâu. Tại các quán trà, người ta dùng ấm chén với tên gọi và phân loại rất cầu kỳ như ấm Thế Đức gan gà, Lưu Bội Mạnh Thân… Có quán còn quy định màu sắc cho ấm pha trà. Ví như muốn thưởng thức trà thật ngon thì màu ấm phải là màu gan trâu, gan gà hoặc màu chu sa. Hình dáng ấm pha trà thì có kiểu trái lê, trái cau, trái hồng, trái nhót… Chén uống trà chủ yếu có 2 loại : chén Tống (cao và thuôn) hoặc dùng chén Quân (thấp và rộng hơn). Phú quí sinh lễ nghĩa là vậy.
Trong khi đó, các cụ ở nông thôn thì vẫn chuộng ấm trái quýt và chén hạt mít, hay còn gọi là chén mắt trâu. Hoặc ở thành phố, có khi người ta pha trà vào các bình nhựa hoặc bình inox có sẵn một cái giỏ lọc để chứa bã trà. Còn người Nam Bộ lại thích dùng trà với đá, uống trong những cái ly cối rất to. Đơn giản vậy mà cũng đâu có kém ngon, nhất là khi uống trà đá giữa cái nóng của phương Nam.
ĐẾN NƯỚC PHA TRÀ
Ngày xưa, những nhà giàu có thường cho người đi thu gom những hạt sương đọng trên tàu lá sen để pha trà. Còn bình thường thì dùng nước mưa. Nước mưa hứng ngay giữa trời là sạch nhất. Sau nữa có thể dùng nước giếng đá ong. Đó được coi là những thứ nước đặc biệt, tinh khiết. Ở thành phố thì phải dùng nước máy hoặc nước khoáng. Nước máy phải để một thời gian cho bay hết mùi hoá chất khử trùng mới cho vào pha trà. Ngoài ra, có thể dùng nước tinh khiết hoặc nước qua các bình lọc. Khi đun nước, dùng bếp than hoặc bếp ga để tránh các mùi lạ thấm vào nước như mùi khói, mùi dầu hỏa…Trà thơm quí đến mấy mà nước lẫn mùi lạ thì không thể ngon được.
CÁCH PHA TRÀ
Trước khi pha phải rót ít nước sôi tráng ấm, đổ đi rồi mới cho trà vào. Dùng thìa tre hoặc thìa gỗ để múc trà, không nên dùng thìa kim lọai. Lần đầu rót một ít nước sôi tráng qua lớp trà rồi đổ đi, coi như “rửa” trà. Sau đó rót thêm nước sôi ngập lớp trà, để vài phút cho ngấm. Đến lần thứ 3 thì mới rót đầy ấm. Sau đó để chừng 2-3 phút thì có thể thưởng thức. Và nữa, không phải trà nào cũng dùng nước thật sôi. Các cụ sành trà rất khắt khe với nhiệt độ nước. Ví dụ loại trà mộc thì nước sủi tăm là được (khoảng 800 C), nước pha trà hương chỉ cần sôi lăn tăn. Các lọai trà dược liệu cũng chỉ cần nước gần sôi… Không nên đun nước sôi sùng sục để chế vào trà vì có thể làm “cháy”, khiến trà có vị chát.
VÀ CÁCH RÓT TRÀ
Nên tính xem bao nhiêu người uống thì ước lượng số nước sôi cần rót. Thông thường, nhà sản xuất đã tính sẵn số nước trong ấm vừa đủ cho số chén đi kèm trong bộ ấm chén. Nhưng nếu số người uống ít hơn thì không cần rót đầy ấm. Muốn uống nữa, rót tiếp nước sôi. Làm như vậy để trà khỏi “chín nhừ”, không mất đi hương vị, lại tránh bị nồng. Chú ý khi rót trà, chỉ rót mỗi chén một ít. Khi xong lượt đầu sẽ rót tiếp lượt thứ hai. Như vậy sẽ không có chén nào nước bị loãng quá hoặc đặc quá. Cả cách rót trà cũng là một nghệ thuật cần phải học. Lúc đầu, miệng ấm kề sát với miệng chén, mấy giây sau, từ từ đưa ấm lên cao hơn, vừa đủ để có tiếng nước rót róc rách mà không bắn ra ngòai. Rót sao cho tất cả các mức nước trong từng chén đều ngang nhau. Từng thao tác phải thuần thục, uyển chuyển và duyên dáng, ánh mắt chăm chú, miệng hơi mỉm cười với khách… Đó chính là nghệ thuật rót trà, và cũng là thể hiện tình cảm hiếu khách của chủ nhà.
LINH LINH