Mới đây tại Đà Lạt đã diễn sự kiện “Ngày Cà phê Việt Nam” lần thứ nhất (từ ngày 9 đến 11.12 năm 2017) với phương châm “năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng cho hạt cà phê”. Sự kiện có nhiều hoạt động, hội thảo nhằm tìm kiếm các giải pháp cho tương lai phát triển bền vững của ngành cà phê Việt Nam.
Trong đó, các dự án hợp tác phát triển nông nghiệp bền vững trong ngành cà phê như Dự án hợp tác công tư (PPP), hay các dự án được doanh nghiệp chủ động triển khai NESCAFE PLAN đều được đánh giá cao và có tác động tích cực đến sự phát triển của ngành cà phê và người nông dân trồng cà phê Việt Nam.
THỰC TRẠNG NGÀNH CÀ PHÊ VIỆT NAM
Trong Ngày Cà phê Việt Nam lần thứ nhất, các hội thảo nhằm đưa ra các giải pháp cho Thời kỳ phát triển mới của ngành cà phê Việt Nam do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ban chỉ đạo Tây nguyên, Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam (Vicofa) và UBND tỉnh Lâm Đồng tổ chức thu hút sự chú ý của dư luận.
Đặc biệt chủ đề Mở rộng mô hình hợp tác hiệu quả, liên kết chuỗi và phát triển bền vững – Kinh nghiệm thực tiễn từ ngành cà phê do Bộ NN&PTNT, UBND tỉnh Lâm Đồng phối hợp thực hiện cùng Ban Điều phối ngành hàng Cà phê Việt Nam (VCCB), Diễn đàn Cà phê toàn cầu (GCP) và Nestlé Việt Nam, đã chỉ ra nhiều vấn đề bất cập tồn tại trong ngành cà phê Việt Nam.
Theo các chuyên gia cà phê, mặc dù là quốc gia xuất khẩu cà phê lớn thứ 2 thế giới, tuy nhiên cà phê Việt Nam được ưa chuộng chủ yếu nhờ giá thành rẻ, nhưng chất lượng lại không được đánh giá cao. Các nông hộ làm cà phê phần nhiều canh tác và thu hái bằng phương pháp truyền thống, không có quy trình chuẩn cũng như áp dụng khoa học – kỹ thuật vào các khâu chăm sóc. Bên cạnh đó, tình trạng cây cà phê già cỗi, cũng gây ảnh hưởng lớn tới năng suất, sản lượng, và chất lượng hạt cà phê.
DỰ ÁN HỢP TÁC CÔNG TƯ (PPP) VÀ NHỮNG MỤC TIÊU ĐỀ RA
Dự án hợp tác công tư (PPP Coffee Taskforce) được Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) và Nestlé Việt Nam đồng chủ trì với sự tham gia của các đối tác trong khối tư như: Yara, Bayer, Ba Con Cò và Diễn đàn GCP, nhằm mục tiêu phát triển canh tác cà phê bền vững. Dự án không chỉ nâng cao năng suất và chất lượng cho hạt cà phê Việt Nam, mà còn góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân trồng cà phê, đảm bảo môi trường canh tác bền vững với tầm nhìn 20-20-20 đến năm 2020 (tăng 20% năng suất – tăng 20% thu nhập – giảm 20% khí thải nhà kính).
Dự án PPP còn đóng vai trò kết nối với các dự án hoạt động khác trong ngành hàng cà phê, nhằm tối ưu sự liên kết chuỗi, chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ trực tiếp người nông dân canh tác bền vững. Tại buổi thăm thực địa hộ nông dân tiêu biểu Nguyễn Đăng Tỉnh, chiều ngày 8.12.2017 ở Lâm Đồng, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cùng đoàn công tác đã ghi nhận những kết quả khả quan trong chuỗi liên kết của dự án NESCAFE Plan.
Kết quả thực tế trên vườn cho thấy năng suất cà phê cao và ổn định đạt gấp đôi năng suất trung bình của ngành, thực hành nông nghiệp bền vững nhờ sử dụng phân vi sinh từ vỏ cà phê. Trong suốt 10 năm, hộ không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và tưới tiết kiệm. Vườn của hộ nông dân này được xem là hình mẫu trong hoạt động liên kết chuỗi cần được nhân rộng.
Được biết, dự án toàn cầu NESCAFÉ Plan được Nestlé triển khai tại Việt Nam từ năm 2011, sau 7 năm đã làm thay đổi phương thức canh tác cà phê từ truyền thống sang kỹ thuật tiên tiến, góp phần cải tạo diện tích cà phê già cỗi, cải thiện kinh tế cho các nông hộ, duy trì một môi trường canh tác bền vững để đối phó tình trạng biến đổi khí hậu. Về mặt xã hội, dự án đã nâng cao vai trò và vị thế của người phụ nữ, thông qua việc đào tạo đội ngũ nữ trưởng nhóm nông dân tham gia dự án.
Trong thời gian tới, dự án sẽ tiếp tục mở rộng hơn nữa nhằm đẩy nhanh hoạt động tái canh cây cà phê, cũng như hoạt động đào tạo nông dân. Bên cạnh đó, chương trình nghiên cứu giống kháng tuyến trùng sẽ được đưa vào hoạt động hợp tác giữa Nestlé và WASI trong năm 2018.
ANH DƯƠNG
