Sau khi nhận được một số phản hồi không tích cực về tiền điện tử, đặc biệt là các phản hồi về việc nhiều bạn bè, người thân mất trắng vì sàn sập, vì đa cấp và lừa đảo tôi đã có nguyên cả một buổi tối nói chuyện dài với một bạn là người chủ chốt của một công ty trực tiếp phát hành ra tiền điện tử trên sàn quốc tế về chủ đề “sáng, xám và tối của tiền điện tử Việt Nam”.
Trước khi đi vào nội dung chính, tôi muốn chúng ta phân biệt rõ 3 đối tượng tham gia vào lĩnh vực tiền điện tử, đó là: công ty/tổ chức phát hành, nhà đầu tư (tổ chức hoặc cá nhân) và người sở hữu tiền điện tử. Trong đó người lừa đảo thường là công ty/tổ chức phát hành tiền điện tử, còn người bị lừa đảo là nhà đầu tư và người sở hữu tiền điện tử.
Mảng tối
Mảng tối của tiền điện tử Việt Nam có 3 nhóm: Đa cấp lập các sàn tiền điện tử giả mạo, các sàn Binary Option (BO) giả mạo và các công ty phát hành tiền điện tử huy động vốn lớn của các nhà đầu tư nhưng không phát triển được mobile game hoặc tiền điện tử như cam kết (hay như kỳ vọng).
Mảng kinh doanh tiền điện tử giả mạo, giả mạo cả website lẫn các đồng tiền có tên giống hệt các đồng tiền điện tử thật như BITCOIN, ETH, BNB, USDT, SOL, ADA, với mô hình đa cấp, cam kết lợi nhuận và hoa hồng cao theo mô hình kim tự tháp, lấy tiền của người sau trả lãi cho người trước. Khi nguồn tiền huy động lên đến hàng ngàn tỷ thì đánh sập sàn khiến người sở hữu tiền điện tử mất trắng, đã được báo chí đăng nhiều, cơ quan công an đã khởi tố vụ án lừa đảo.
Mảng kinh doanh Binary Option (BO) giả mạo cũng tương tự, lập sàn BO giả sàn BO quốc tế, cũng sử dụng mô hình kinh doanh đa cấp với cam kết lợi nhuận cao cho người đầu tư và chia hoa hồng cao khi lôi kéo được nhà đầu tư mới. Khi huy động được lượng tiền đủ lớn, các chủ sàn sẽ can thiệp vào giá, điều chỉnh thắng thua để chiếm đoạt tiền hoặc đánh sập hệ thống để chiếm đoạt toàn bộ số tiền của nhà đầu tư, cũng đã được báo chí đăng nhiều và cơ quan công an đã khởi tố vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Mảng thứ 3 là những công ty phát triển một hoặc vài dự án về tiền điện tử, rồi đi huy động vốn của các nhà đầu tư, nhưng hoặc là chiến lược phát triển sản phẩm không đúng, ngắn hạn hoặc đội ngũ phát triển ứng dụng chưa tốt hoặc là chủ dự án ngay từ đầu lập ra dự án chỉ với mục đích chính là để thu hút vốn của các nhà đầu tư, kết quả cuối cùng là dự án không thành công, đồng tiền điện tử không nên được sàn quốc tế, hoặc khi lên sàn thì đồng tiền điện tử rớt giá, số lượng giao dịch ít.
Dù vì bất cứ nguyên nhân gì thì các nhà đầu tư cũng bị mất trắng số tiền đầu tư. Số dự án thất bại như vậy tỷ lệ thấp thì không có vấn đề, bởi đã đầu tư thì phải chấp nhận rủi ro thôi, nhưng khi mà tỷ lệ thất bại cao quá mức thì sẽ tạo ra hình ảnh xấu cho các công ty blockchain, mobile game, crypto Việt Nam cũng như cho cả Việt Nam.
Mảng tối thứ nhất và thứ 2 thực ra không phải là tiền điện tử mà là giả mạo và mượn danh tiền điện tử, làm tiền điện tử bị tiếng xấu oan.
Mảng sáng
Đó là những công ty có chiến lược sản phẩm tiền điện tử sáng, dài hạn, quốc tế hoá, minh bạch, cam kết rõ ràng, có đội ngũ phát triển sản phẩm và marketing tốt, có mạng lưới và cộng đồng quốc tế rộng dãi nên đã thành công. Những công ty đóng góp vào mảng sáng này cho Việt Nam có thể kể đến các công ty sở hữu các đồng AXS, COIN98, ELMON (Elemon).
Một trong những người thành công kể trên nói với tôi rằng: hình ảnh Việt Nam vẫn rất tốt với các nhà đầu tư quốc tế, các nhà đầu tư Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore vẫn đánh giá rất cao các công ty blockchain Việt Nam, luôn sẵn sàng đầu tư vào các dự án mới, “tiền đầu tư không thiếu, muốn là có, miễn là ý tưởng tốt, minh bạch, rõ ràng”.
Mảng xám (nhờ)
Đáng tiếc là hiện tại hầu hết các công ty blockchain – tiền điện tử Việt Nam đều đã đăng ký kinh doanh tại Singapore và tất nhiên về mặt pháp lý đấy là công ty Singapore, hoạt động theo luật Singapore, mặc dù các công ty ấy có 80%, thậm chí 100% nhân viên bao gồm cả sáng lập công ty là người Việt Nam, trụ sở chính đặt ở Việt Nam, mặc dù các ông chủ công ty chỉ thích sống và làm việc ở Việt Nam.
Câu hỏi đặt ra là làm cách nào các công ty blockchain – game online – tiền điện tử Việt Nam đăng ký kinh doanh ở Việt Nam, để Việt Nam được hưởng lợi về cả tiền bạc lẫn danh tiếng, chứ không phải Singapore hưởng lợi, tôi sẽ dành câu trả lời cho bài viết tiếp theo “Việt Nam chúng ta phải làm gì?”.
Đỗ Cao Bảo
