Thoạt nghe, ngôi sao nhạc rap Kanye West và huyền thoại dòng nhạc cổ điển Ludwig van Beethoven là hai cực âm nhạc đối lập. Tuy nhiên, chương trình mang tên Yeethoven đã mang âm nhạc của họ lại với nhau trong một buổi hòa nhạc xuyên thời gian và phong cách.
Nhưng tại sao lại là Kanye và Beethoven? Beethoven là điển hình của việc tạo nên những thay đổi lớn và ý nghĩa trong loại hình nghệ thuật ông theo đuổi, và Kanye hiện nay cũng vậy. Bạn có thể nghĩ âm nhạc của Kanye chỉ một loại người nghe nhất định, và Beethoven cũng thế. Nhưng thực sự không phải vậy. Cohler và Johan – hai tác giả của dự án Yeethoven – cho rằng có một xương sống về văn hóa và âm nhạc chạy thẳng từ cổ điển tới hip-hop đương đại. Mang hai thể loại này lại với nhau trong một buổi hòa nhạc trực tiếp, họ hy vọng, có thể giúp khán giả khám phá cách mới để đánh giá âm nhạc, không tính đến tuổi tác và thị hiếu âm nhạc.
Diễn ra tại Los Angeles ngày 14-12-2017 và tại New York ngày 18-1-2018, với sự hỗ trợ từ Quỹ Nhạc sĩ trẻ (YMF) và Trung tâm Lincoln, Yeethoven đã ở năm thứ hai, sau đêm nhạc hết vé năm 2016. Cohler thường chỉ huy Dàn nhạc Giao hưởng YMF, trong khi Johan là nghệ sĩ và nhà sản xuất độc lập. Dưới đây là cuộc trò chuyện với Cohler và Johan về quá trình họ bóc tách cũng như pha trộn để tạo ra một buổi hòa nhạc hoàn chỉnh.
Tại sao các anh chọn hai nghệ sĩ này để tạo thành một cuộc đối thoại? Điều gì đã làm cho họ thành một cặp thú vị đến vậy?
Yuga Cohler: Tôi luôn là người hâm mộ cuồng nhiệt của Kanye và tôi cũng rất biết các nghệ sĩ khác. Tôi thực sự thích thực hiện một dự án với dàn nhạc YMF liên quan tới anh ấy. Vì vậy, người đầu tiên tôi gọi là Johan, lúc đó đang học sáng tác tại Yale. Chúng tôi nói về việc so sánh Kanye với Stravinsky và rất nhiều nhà soạn nhạc cổ điển khác, nhưng cuối cùng chúng tôi đã chọn Beethoven.
Johan: Chúng tôi cố gắng để làm rõ tại sao các nhạc sĩ cổ điển thấy Kanye hấp dẫn đến vậy, đặc biệt là hai album gần đây (Yeezus năm 2013 và The Life of Pablo năm 2016). Chúng tôi cũng cố để tìm hiểu việc một nhạc sĩ cổ điển có ảnh hưởng tương tự đối với thời đại của họ.
Tại sao Kanye đặc biệt thú vị đối với các nhạc sĩ cổ điển?
Johan: Anh ta là một người dám mạo hiểm, thực sự sáng tạo. Anh ta thu hút hàng triệu người nghe album của mình. Yeezus không thể không nghe với nhạc pop, nhưng The Life of Pablo còn thú vị hơn một dự án nghệ thuật. Tôi đã tìm hiểu nhiều nhà soạn nhạc và thấy họ đều quan tâm đến gã nghệ sĩ này và điều điên rồ mà anh ta đang làm. Khi tôi còn học ở Yale, tôi nghiên cứu về David Lang, nhà soạn nhạc từng giành giải Pulitzer. Anh ta bảo: Ồ, Yeezus thực sự được đấy! Công tử này khoảng 55 tuổi, và đang nói với tôi Yeezus thú vị thế nào.
Cohler: Johan và tôi nghĩ rất nhiều về điều này. Trong hai album đó, anh ta xa rời những khuôn mẫu truyền thống, vốn là tiêu chí của nhạc pop. Quyết định làm việc ấy, sau đó mở rộng sang nhánh khác, hoàn toàn mới, thực sự làm chúng tôi nhớ đến điều các nhà soạn nhạc cổ điển cố gắng làm.
Làm thế nào các anh tạo ra âm nhạc là cuộc đối thoại thực sự giữa hai nghệ sĩ? Cách các anh xử lý để pha trộn (âm nhạc) của họ theo cách thú vị?
Cohler: Chúng tôi nghe các bài hát trong Yeezus và The Life of Pablo, thảo luận xem bài nào thú vị nhất, hoặc có các yếu tố gợi nhớ đến Beethoven hay các bản nhạc cổ điển nhất. Sau đó chúng tôi tìm hiểu xem những bản nhạc nào của Beethoven tương tự. Có sự tương đồng nào về âm thanh, cấu trúc, văn hóa không? Sau đó Johan sắp xếp và hòa âm cho dàn nhạc.
Johan: Thường là bắt đầu với âm nhạc của Kanye, chuyển thành bản nhạc cho dàn nhạc. Chúng tôi tóm lấy yếu tố điển hình từ bài hát của Kanye, tìm ra cách để bổ sung âm nhạc của Beethoven vào và phát triển chúng gắn kết, tương hỗ nhau. Chúng tôi muốn mọi người nhận ra mỗi bản nhạc riêng biệt trước khi họ bắt đầu nghe chúng quyện vào nhau.
Có bài hát nào của Kanye đặc biệt thành công hoặc là một thử thách khi phối lại không?
Cohler: Với tôi, đó là bài Waves. Rất khó để miêu tả, giai điệu trầm, nhưng đệm thì lại cao, đây là điều độc đáo. Chúng tôi so sánh với bản Giao hưởng số 8 của Beethoven. Khi chúng tôi kết hợp chúng với nhau, bạn có thể nghe thấy giai điệu rất quen thuộc.
Johan: Đó là phần thứ hai của bản Giao hưởng số 8 đúng không?
Cohler: Đúng.
Các anh đã dành nhiều thời gian khám phá sự pha trộn Kanye – Beethoven. Còn cặp nghệ sĩ nào các anh quan tâm không?
Johan: Tôi đang nghĩ về sự kết hợp với Daft Punk, cũng sẽ rất thú vị.
Cohler: Đó phải là sự kết nối hữu cơ thực sự. Tôi không nghĩ việc kết hợp một nhà soạn nhạc cổ điển và một nghệ sĩ nhạc pop sẽ làm giảm giá trị của nghệ thuật. Kanye rất đặc biệt, tôi nghĩ mọi người đều đồng ý như vậy.
Các anh hy vọng điều gì từ khán giả khi nghe những bản nhạc này?
Cohler: Một trong những khía cạnh thực sự tích cực trong chương trình năm 2016 là có rất nhiều đối tượng khán giả đến xem. Đó thực sự không phải một buổi hòa nhạc hip-hop hay pop thông thường; mà thiên về khán giả lớn tuổi. Nó cũng hoàn toàn không phải một buổi hòa nhạc cổ điển; mà trẻ hơn nhiều. Khán giả đủ mọi thành phần, quan tâm tới Kanye hoặc ý tưởng của buổi hòa nhạc. Họ có điểm chung về âm nhạc và văn hóa.
Johan: Mọi người đều là những người nghe nhạc lịch lãm và sáng suốt. Những người cổ vũ Kanye thì cũng cổ vũ nhạc của Beethoven. Họ thích thú khi nghe được những bản nhạc hay.
MINH HÀ
Theo Time