Trong không khí rộn ràng của Vòng Chung kết INNOGREENLIFE 2024 vào ngày 31/5/2025 tại Trường Đại học Công nghiệp TP.HCM, một câu chuyện truyền cảm hứng đã được viết nên – câu chuyện về sức mạnh của sự kết nối giữa trí tuệ trẻ và kinh nghiệm doanh nghiệp.
Hành trình từ ý tưởng đến vinh quang
Khi nhóm sinh viên từ Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm – Trường Đại học Công nghiệp TP.HCM bước vào hành trình nghiên cứu “EcoScaleGen – Nano Collagen từ vảy cá lóc ứng dụng sinh học xanh”, họ chưa thể ngờ rằng dự án sẽ mang về chuỗi thành tích đáng nể. Giải Nhì INNOGREENLIFE 2024, giải được yêu thích nhất và giải sáng tạo nhất từ cuộc thi uy tín cấp trường chỉ là khởi đầu. Trước đó, dự án còn giành được giải Nhất cuộc thi khởi nghiệp Hội đồng hương Tỉnh Bình Định tại TP.HCM, giải Nhất cuộc thi khởi nghiệp Trường Đại học Giao Thông vận tải TP.HCM Cơ sở 2 và huy chương Đồng Liên hoan tuổi trẻ sáng tạo TP.HCM.
Những giải thường này không chỉ là phần thưởng cho sự sáng tạo, mà còn là minh chứng cho một mô hình hợp tác đáng nhân rộng giữa sinh viên và doanh nghiệp. Thành công này đã chứng minh rằng, khi có sự đồng hành từ những người có kinh nghiệm, những ý tưởng táo bạo của thế hệ trẻ có thể vươn xa hơn những gì họ từng nghĩ.
Khám phá giá trị từ “chất thải”
Ý tưởng ban đầu tưởng chừng đơn giản: tận dụng vảy cá lóc, một phụ phẩm thường bị bỏ đi trong ngành thủy sản, để chiết xuất nano collagen. Tuy nhiên, để biến ý tưởng thành hiện thực, nhóm sinh viên cần nhiều hơn là kiến thức lý thuyết. Họ cần nguồn nguyên liệu ổn định, kinh nghiệm sản xuất thực tế, và quan trọng hơn cả là sự tin tưởng từ thị trường.
“Chúng em có công nghệ sinh học xanh, nhưng không có nguồn nguyên liệu ổn định và kinh nghiệm thực tế”, Lê Thu Trang, trưởng nhóm EcoScaleGen chia sẻ. “Đó là lúc chúng em nhận ra rằng, để thành công, cần có sự đồng hành từ những doanh nghiệp đã có kinh nghiệm.”
Thách thức không chỉ dừng lại ở việc tìm nguyên liệu. Làm thế nào để đảm bảo chất lượng sản phẩm? Làm sao để người tiêu dùng tin tưởng vào một sản phẩm từ “chất thải”? Làm thế nào để mở rộng quy mô sản xuất? Tất cả những câu hỏi này cần có lời giải từ những người đã trải qua hành trình khởi nghiệp thực tế.
Bàn tay nâng đỡ từ doanh nghiệp
Công ty Cổ phần TOH FISH, với hơn 6 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chế biến cá lóc sạch, đã trở thành “thiên thần đầu tư” đầu tiên của dự án. Bà Nguyễn Thị Thu Hằng, Tổng Giám đốc TOH FISH, một nữ tiến sĩ sinh học từng khởi nghiệp thành công, thấu hiểu những khó khăn của thế hệ trẻ. “Khi nghe về dự án EcoScaleGen, tôi thấy đây chính là giải pháp mà ngành thủy sản cần – vừa giải quyết vấn đề môi trường, vừa tạo ra giá trị kinh tế. Chúng tôi quyết định đồng hành không chỉ vì lợi ích kinh doanh, mà còn vì trách nhiệm với thế hệ tương lai.”
Cam kết của TOH FISH không chỉ dừng lại ở lời nói. Công ty đã cung cấp miễn phí vảy cá lóc chất lượng cao, chia sẻ kiến thức chuyên môn về đặc tính nguyên liệu, đảm bảo nguồn cung ổn định khi sản xuất quy mô lớn, và kết nối mạng lưới với các doanh nghiệp thủy sản khác. Điều quan trọng hơn, họ đã mở cửa xưởng sản xuất để nhóm sinh viên quan sát, học hỏi quy trình thực tế từ khâu thu hoạch đến chế biến.
ICFOOD Việt Nam, chuyên gia về nguyên liệu dinh dưỡng, đã bổ sung mảnh ghép quan trọng cho dự án. Thay vì chỉ bán nguyên liệu, họ đã tư vấn quy trình sản xuất chuẩn công nghiệp, hỗ trợ thương mại hóa sản phẩm từ A đến Z. Ông Trương Hải Nam, Giám đốc ICFOOD Việt Nam cho biết: “Chúng tôi không chỉ thấy một khách hàng tiềm năng, mà thấy một đối tác tương lai. Việc chia sẻ kiến thức với các em không phải là chi phí mà là đầu tư.”
Viện Nghiên cứu Nam Y cũng đã góp phần quan trọng bằng cách cung cấp cơ sở khoa học về công dụng của cá lóc trong y học cổ truyền, đánh giá an toàn và hiệu quả sản phẩm, đồng thời phổ biến kiến thức đến cộng đồng khoa học. Sự ủng hộ từ một tổ chức nghiên cứu uy tín đã tạo thêm niềm tin cho người tiêu dùng về tính khoa học và an toàn của sản phẩm.
Tác động lan tỏa từ sự hợp tác
Đối với nhóm sinh viên, sự hỗ trợ từ doanh nghiệp không chỉ mang lại nguyên liệu và kinh nghiệm, mà còn là những bài học quý giá về khởi nghiệp. “Doanh nghiệp không chỉ cho chúng em nguyên liệu, mà còn dạy cách làm kinh doanh”, một thành viên nhóm EcoScaleGen chia sẻ. Họ đã học được tư duy thị trường: từ nghiên cứu trong phòng lab đến sản phẩm người tiêu dùng thực sự cần. Họ hiểu được cách quản lý chuỗi cung ứng, cách đảm bảo chất lượng từ nguyên liệu đến thành phẩm. Quan trọng hơn, họ học được kỹ năng xây dựng thương hiệu, từ câu chuyện sản phẩm đến chiến lược tiếp thị, và cả kỹ năng đàm phán khi làm việc với đối tác, nhà đầu tư, khách hàng.
Ngược lại, các doanh nghiệp cũng thu được nhiều lợi ích từ việc hợp tác này. Họ không chỉ có thêm đối tác tương lai, mà còn tiếp cận được công nghệ mới, tư duy sáng tạo từ thế hệ trẻ. Việc ứng dụng sinh học xanh thay thế phương pháp truyền thống đã mở ra cơ hội mở rộng thị trường từ chế biến cá sang sản phẩm collagen cao cấp. Đồng thời, việc hỗ trợ sinh viên cũng giúp doanh nghiệp thể hiện trách nhiệm xã hội, góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, qua đó xây dựng thương hiệu như một doanh nghiệp tiên phong, đồng hành cùng thế hệ trẻ.
Tác động lan tỏa ra toàn xã hội còn sâu rộng hơn. Dự án EcoScaleGen đã chứng minh rằng kinh tế tuần hoàn không chỉ là khái niệm mà có thể thực hiện được. Hợp tác liên ngành tạo ra giá trị gấp nhiều lần đầu tư, và đổi mới sáng tạo từ thế hệ trẻ thực sự cần sự nâng đỡ từ kinh nghiệm để phát triển.
Bài học từ thành công
Thành công của EcoScaleGen đã mang lại những bài học quý giá về sự kết nối tạo nên sức mạnh. Thành công này không đến từ một cá nhân hay tổ chức đơn lẻ, mà từ sự kết nối có hệ thống: trường đại học cung cấp nền tảng nghiên cứu, doanh nghiệp đóng góp kinh nghiệm và nguồn lực, viện nghiên cứu chứng thực giá trị khoa học, và cuộc thi khởi nghiệp tạo sân chơi thể hiện tài năng.
Bài học thứ hai là về tinh thần chia sẻ để nhân đôi giá trị. Thay vì giữ bí mật kinh doanh, các doanh nghiệp đồng hành đã sẵn sàng chia sẻ kiến thức chuyên môn, mạng lưới kết nối, kinh nghiệm thực tế và cơ hội thị trường. Kết quả là tất cả đều có lợi: sinh viên có kiến thức, doanh nghiệp có đối tác, xã hội có giải pháp.
Điều quan trọng nhất là tầm nhìn dài hạn thay vì lợi ích ngắn hạn. Các doanh nghiệp không tính toán lợi nhuận tức thì, mà đầu tư vào mối quan hệ dài hạn và phát triển bền vững. Họ hiểu rằng, đầu tư vào thế hệ trẻ hôm nay chính là đầu tư vào tương lai của chính mình và của toàn xã hội.
Thông điệp lan tỏa
Câu chuyện của EcoScaleGen gửi đến các doanh nghiệp thông điệp “hãy mở cửa và chia sẻ”. Thế hệ trẻ có ý tưởng sáng tạo, nhiệt huyết, nhưng cần kinh nghiệm và nguồn lực từ doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp đầu tư vào họ, họ đang đầu tư vào tương lai của chính mình và của xã hội.
Với các sinh viên, thông điệp là “đừng ngại kết nối”. Doanh nghiệp không phải “kẻ thù” mà là đối tác tiềm năng. Hãy chủ động tiếp cận, học hỏi và xây dựng mối quan hệ hợp tác dựa trên giá trị cộng sinh.
Đối với nhà trường và nhà nước, thông điệp là “tạo cầu nối”. Cần xây dựng các chương trình, chính sách khuyến khích sự hợp tác giữa sinh viên và doanh nghiệp. Đó chính là chìa khóa để tạo ra hệ sinh thái khởi nghiệp bền vững.
Tương lai rộng mở
Với chuỗi giải thưởng ấn tượng, EcoScaleGen đang trên đường thương mại hóa sản phẩm. Nhưng điều quan trọng hơn là hành trình khởi nghiệp của các em chỉ mới bắt đầu. Sau cuộc thi INNOGREENLIFE 2024, Trường Đại học Công nghiệp TP.HCM đã có kế hoạch cụ thể để ươm tạo các dự án xuất sắc thành những doanh nghiệp khởi nghiệp thực thụ. Các em sẽ được hỗ trợ toàn diện để chuyển đổi từ dự án học thuật sang doanh nghiệp spin-off trong trường, với đầy đủ cơ sở pháp lý và nguồn lực cần thiết.
Không dừng lại ở thành công trong khuôn khổ trường học, các dự án được đánh giá cao như EcoScaleGen sẽ được nhà trường tạo điều kiện tham gia các cuộc thi cấp cao hơn, quy mô lớn hơn. Đây có thể là các cuộc thi khởi nghiệp cấp quốc gia, khu vực ASEAN, hoặc các chương trình tìm kiếm startup tiềm năng của các tổ chức quốc tế. INNOGREENLIFE 2024 đã trở thành bệ phóng quan trọng, chuẩn bị hành trang quý giá cho các em trên con đường khởi nghiệp dài hạn.
Mô hình hợp tác giữa sinh viên và doanh nghiệp mà cuộc thi đã khởi tạo cũng đang được nhân rộng. Nhiều dự án khác trong top 10 INNOGREENLIFE 2024 cũng đã tìm được đối tác doanh nghiệp. Các trường đại học khác bắt đầu áp dụng mô hình tương tự, và chính phủ đang đưa ra các chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp hỗ trợ startup sinh viên.
INNOGREENLIFE 2024, với thông điệp “Innovation for Green Life Against Global Challenges”, đã trở thành một sân chơi lý tưởng nơi kết nối giữa ý tưởng sáng tạo và kinh nghiệm thực tế. Cuộc thi không chỉ tìm kiếm những dự án xuất sắc, mà còn tạo ra một hệ sinh thái nơi sinh viên, doanh nghiệp, và cộng đồng có thể gặp gỡ, chia sẻ và cùng nhau phát triển. Đặc biệt, với sự đồng hành của hơn 15 doanh nghiệp và tổng giá trị tài trợ hơn 1 tỷ đồng, cuộc thi đã chứng minh được sức hút và giá trị thực tế của những ý tưởng khởi nghiệp xanh.
Hành trình chưa kết thúc
Câu chuyện của EcoScaleGen và các đối tác doanh nghiệp không chỉ là về một sản phẩm hay một giải thưởng. Đây là câu chuyện về niềm tin, về sự chia sẻ, về tầm nhìn chung vì một tương lai bền vững. Khi doanh nghiệp sẵn sàng “cúi xuống” lắng nghe và nâng đỡ thế hệ trẻ, khi sinh viên biết “ngước lên” học hỏi từ kinh nghiệm thực tế, thì điều kỳ diệu sẽ xảy ra. Những giấc mơ xanh sẽ trở thành hiện thực, những thách thức toàn cầu sẽ có lời giải.
Như lời chia sẻ của PGS.TS. Đàm Sao Mai, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghiệp TP.HCM: “Thành công của EcoScaleGen không chỉ thuộc về nhóm sinh viên, mà là thành công của cả hệ sinh thái – từ nhà trường, doanh nghiệp đến cộng đồng. Đó chính là sức mạnh của sự kết nối và chia sẻ.”
Hành trình này chỉ mới bắt đầu. Với nền tảng vững chắc từ sự hợp tác giữa thế hệ trẻ và doanh nghiệp, chúng ta có thể tin tưởng rằng Việt Nam sẽ có một hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, bền vững và mang tính cạnh tranh cao trên trường quốc tế. Những câu chuyện thành công như EcoScaleGen sẽ tiếp tục được viết nên, truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ sau và góp phần giải quyết những thách thức toàn cầu mà nhân loại đang đối mặt.
