Thành phần chính của sữa gồm: chất béo, protein, đường lactose, vitamin, khoáng chất và nước.
Trên khắp thế giới, có hơn 6 tỉ khách hàng tiêu thụ sữa và các sản phẩm từ sữa. Hơn 750 triệu người sống trong các hộ gia đình chăn nuôi bò sữa.
Tuy vậy về nguồn gốc của sữa mà con người tiêu thụ ngày nay, có lẽ không phải ai cũng biết.
Vào khoảng 10 000 năm trước Công nguyên, cuộc cách mạng nông nghiệp đã diễn ra làm thay đổi những hình thái xã hội từ những bộ lạc du mục thành những nhóm người định cư. Cùng với việc thay đổi này là việc thuần hóa các con vật để phục vụ cho việc sử dụng các sản phẩm của chúng ví dụ như sữa.
Ở vào thời Hy Lạp cổ đại, sữa và những sản phẩm được tiêu thụ hàng ngày được riêng dành cho những gia đình hoàng tộc, những vị linh mục và những người rất giàu có.
Vào khoảng năm thứ 5 sau Công nguyên, bò và cừu ở Châu Âu được đánh giá cao chính là bởi nguồn sữa của chúng. Vào khoảng thế kỷ 14, sữa bò trở nên phổ biến hơn so với sữa cừu. Vào đầu những năm 1600, lượng sữa bò hàng ngày ở Châu Âu đã được mang sang tiêu thụ ở tận Bắc Mỹ.
Louis Pasteur, một nhà vi sinh vật học người Pháp, đã tiến hành những xét nghiệm thanh trùng đầu tiên vào năm 1862. Pasteur được ghi nhận là người gắn liền với cuộc cách mạng cho sản phẩm sữa an toàn và từ đó các trang trại có thể độc quyền trong việc cung cấp sữa cho các cửa hàng.
Những máy móc chế phẩm diệt khuẩn thương mại được giới thiệu vào năm 1895.
Vào năm 1884, sản phẩm sữa đóng chai đầu tiên được xuất hiện ở New York.
Vào những năm 30 của thế kỷ 20, sữa được chứa trong những can nhựa nhỏ thay vì trong các thùng chứa lớn. Việc thay đổi này có tác dụng giữ được độ tươi ngon của sữa được lâu hơn.
Người Pháp tiêu thụ một lượng lớn sữa bảo quản có chất lượng ổn định, vì thế bạn có thể tìm mua những loại sữa này ở trong các siêu thị được bày ở hai nơi: một là ở các gian lạnh nơi có bầy các sản phẩm sữa khác như bơ, pho-ma, sữa chua…, hai là ở các giá, thường họ bố trí ở ngay cạnh giá để các loại nước uống. Sữa bảo quản có chất lượng ổn định có thể đóng gói trong các hộp các- tông hoặc các hộp nhựa. Các loại hộp các- tông đa dạng về thể tích vì thế có thể đáp ứng được đầy đủ các nhu cầu của người mua.
Sau đây là một số những kiến thức cơ bản để phân biệt các loại sữa:
– Lait pasteurisé là sữa tươi thanh trùng. Đó là loại sữa được sử dụng các gia nhiệt ở nhiệt độ tương đối cao (khoảng 85 – 90 độ C) trong thời gian ngắn từ 30 giây đến 1 phút rồi làm lạnh nhanh xuống 1 – 2 độ C. Sữa thanh trùng thường phải bảo quản ở nhiệt độ thấp từ 3 – 5 độ C và có thời hạn sử dụng ngắn trong vòng 10 ngày. Sữa thanh trùng giữ được mùi vị thơm ngon của sữa tươi và hầu hết các khoáng chất.
– Lait stérilisé là sữa tươi tiệt trùng được xử lý ở nhiệt độ cao từ 135 – 150 độ C trong thời gian cực ngắn (30 giây). Sau đó sữa được làm lạnh và đóng gói trong bao bì giấy tiệt trùng đặc biệt, giúp sữa bảo quản được từ 6 tháng đến 1 năm.
– Lait concentré là sữa cô đặc đã qua quá trình xử lý để loại bỏ phần lớn lượng nước.
–Lait entire là sữa nguyên kem: loại sữa này chứa ít nhất 3,5% chất béo – 8,5% các protein, lactose và khoáng chất.
– Demi- écrémé là loại sữa ít béo, chỉ chứa ít nhất 2% chất béo – 1% các protein, lactose và khoáng chất.
– Lait écrémé là loại sữa đã tách bơ, hay còn gọi là sữa gầy. Loại sữa này đang ngày càng phổ biến với người tiêu dùng, được coi là loại thực phẩm chức năng giúp giảm cân và tốt cho sức khỏe.
Có thể nói sữa là loại đồ uống rất đỗi phổ biến ở Pháp. Mọi đối tượng, mọi lứa tuổi đều chọn sữa để uống hàng ngày. Ly sữa thường có mặt ở bữa sáng, khi đó người uống ly sữa tươi hoặc uống cà phê và cho thêm một lượng sữa vừa đủ để ăn cùng với một cái bánh sừng bò vàng rộm vẫn còn ấm ấm. Với người Pháp, sữa và các sản phẩm của sữa là những đồ ăn thức uống không thể thiếu được mỗi ngày. Thật khó có thể tưởng tượng được người Pháp lại thiếu sữa cũng như bánh mì baguette, bơ hay các loại pho ma đã lừng danh nức tiếng của mình.
Về chuyện uống nước ở Pháp lại cũng có nhiều điều thú vị khác để kể cho các bạn.
Điều đầu tiên có thể khẳng định là ở Pháp không ai đun nước đun sôi để nguội để phục vụ cho việc thỏa mãn cơn khát của mình cả. Nếu có nhu cầu, bạn cứ yên tâm uống nước từ vòi vì nguồn nước sử dụng rất sạch và bảo đảm an toàn cho việc uống của bất kỳ ai.
Nhưng bạn cũng có thể mua các loại nước đóng chai ở bất cứ siêu thị lớn nhỏ nào. Nước uống đóng chai là các sản phẩm nước uống được cung cấp trên thị trường bằng hình thức đóng chai. Nước có thể có chứa khoáng chất và CO2 tự nhiên hoặc bổ sung nhưng không phải là nước khoáng và không được chứa đường, các chất tạo ngọt, các chất tạo hương hoặc bất kỳ loại thực phẩm nào khác. Nước uống đóng chai giống nước uống bình thường vì cả hai đều trong vắt như nhau.
Có một niềm tự hào không giấu diếm khi nói rằng các loại nước đóng chai của Pháp có mặt trên khắp thế giới. Chỉ cần bạn sống không quá xa trên bản đồ là bạn có thể tìm thấy những cửa hàng nhỏ mà ở đó có bán những chai nước có xuất xứ từ Pháp. Những loại nước này được lấy từ nhiều nguồn nước thuộc nhiều địa danh khác nhau của Pháp và mỗi một loại lại có một vị cũng như thành phần khoáng chất riêng biệt.
Người Pháp đi đâu cũng mang chai nước bên mình, từ người dân thường đến dân văn phòng. Vì thế bạn đừng ngạc nhiên khi đi chơi đâu đó cùng một gia đình Pháp họ đã để sẵn trong ô tô vài ba bịch nước uống. Tất cả chỉ là để đỡ mất thời gian ghé vào siêu thị để mua nước mà thôi.
Ở Pháp việc uống nước được phân loại ra làm 3 loại lớn:
Eau de table- tức nước uống được lấy từ vòi rồi để vào bình nước để trên bàn. Nghị định 25-268 ngày mồng 6 tháng tám năm 1967 đã quy định nước là một trong những danh mục không được tính tiền ở các quán ăn. Nhưng nếu bạn vào một quán Cà phê mà chỉ gọi một thứ đồ uống duy nhất là nước thì ly nước ấy vẫn được chủ quán tính tiền như thường.
Ở Pháp, nước lấy từ vòi được kiểm soát rất chặt chẽ để tránh lượng toxins, tức là các phân tử độc hại do thực vật, động vật, và các sinh vật khác sản sinh ra và có thể gây ra các mầm bệnh cho người uống. Rất nhiều người coi loại nước này là loại nước uống tốt cho sức khỏe.
Eau de source – là loại nước uống được khai thác từ các nguồn nước. Khác với Eau de table, loại nước này không có tác dụng chữa bệnh. Đây chỉ đơn giản là nước thiên nhiên mà thôi.
Eau minérale naturelle – là loại nước khoáng thiên nhiên. Loại nước này được khai thác trực tiếp từ nguồn nước khoáng thiên nhiên dưới lòng đất và có chứa khoáng chất ở trong đó. Cũng như loai Eau de source, loại nước này không được coi là thuốc chữa bệnh. Đây cũng chính là loại nước được bán trên toàn thế giới.
Đa số các loại nước đóng chai ở Pháp có lượng magiê, canxi, chất florua, thậm chí có cả natri. Những loại nước này không thích hợp cho việc tiêu thụ thông thường bởi lượng khoáng chất chứa đựng trong đó lớn đến mức có thể gây nguy hại đến sức khỏe của bạn nếu như bạn uống lẫn với các loại nước khác.
Sự tiêu thụ nước đóng chai trên thực tế đang bị chững lại sau nhiều năm tăng trưởng. Điều này có thể do sự bão hòa trên thị trường, nhưng cũng có thể do con người bắt đầu quan tâm đến hạch toán chi phí môi trường của việc chuyên chở nước trong phạm vi quốc gia và cả trên toàn thế giới.
Có trên 50 loại nhãn hiệu nước khoáng trên toàn nước Pháp. Rất nhiều trong số chúng được đóng chai và đưa ra thị trường bởi những công ty thực phẩm lớn như Danone, Nestlé.
Các bạn có thể làm quen với một số nhãn mác nước uống phổ biến ở Pháp như Badoit, Contrex, Evian, Hépar, Orezza, Perrier, Saint- Yorre, Quézac, Vichy Celéstins, Vittel… Chắc chắn câu chuyện về các loại nước đóng chai này sẽ mang lại cho các bạn không ít điều thú vị.
PHẠM SAO MAI